Ifigenijina smrt u Aulidi

„Mudar je Sofokle, mudriji Euripid, a najmudriji među svim Grcima je onaj koga zovu Sokrat“. Biti drugi po mudrosti na prostoru koji je predstavljala antička Grčka i nije tako mala stvar (a proročištu u Delfima treba vjerovati) te kad gledate tragediju koja je izašla iz pera takvog uma očekujete da režiser što više ispoštuje originalni tekst i da vas oduševi. Sa zadovoljstvom moram reći da je to režiseru Stevanu Bodroži pošlo za rukom i valja mu čestitati na takvom uspjehu. Za one koji nisu poznati sa radnjom tragedije predočiću im ukratko njenu postavku – Grčka vojska se okupila u Aulidi, spremna da napadne Troju ali iz nekog razloga polazak se dugo vremena odlaže. Problem je u tome da je vrač Kalhant prorekao loše uslove za plovidbu morem sve dok se Artemidi ne prinese žrtva, a kao žrtva se zahtjeva Ifigenija, najodanija ćerka grčkog vođe Agamemnona. Scenografija je prilično jednostavna ali efektna (pogotovo muzika), dok su kostimi jako čudni jer niti su u skladu sa antičkim vremenom, niti su savremeni te nije baš najjasnije šta su autori pokušali sa njima da postignu. A sad o bitnim stvarima, gluma je na vrlo visokom nivou. Za to je najzaslužniji odličan pozorišni glumac Slobodan Beštić koji je na vrhunskom nivou prikazao jednog tragičnog junaka. A Agamemnonova sudbina i dilema je jedna od najsnažnijih u antičkim dramama (meni lično jača i od Edipa i od Antigone), jer se sukobljavaju čast i ljubav, obaveze vođe, kralja i obaveze oca, racionalno i emotivno. I zato snažno odzvanjaju riječi: „Šta sam ja u odnosu na cijelu Grčku“? A Beštić je tu dilemu odlično dočarao, mi tokom cijele drame gledamo jednog velikog čovjeka kako se lomi između dve sudbine, između dve dužnosti i kao što Agamemnom svojom sudbinom nosi čitavu Grčku vojsku, tako Beštić nosi ovu predstavu, njegove suze su i suze svih koji su uživali u predstavi. Što se ostalih likova tiče, Marija Vicković kao Ifigenija se pokazala u dobrom svjetlu, pokazujući nam jasnu transformaciju od nezrele djevojke („ja želim da živim, a ne da sad slavno umrem“) do junaka, spremnog da se žrtvuje za dobrobit svih (i čije će herojstvo biti nagrađeno). Za razliku od njih dvoje Branko Vidaković kao Menelaj i Stela Ćetković kao Klitemnestra su malo slabije odradili svoj posao. Naime, nisam mogao da se otmem utisku da su njihovi likovi prenaglašeni te time i nerealni, mada podvlačim da je to moj lični utisak. Još moram pohvaliti hor koji predstavlja jedna osoba (Sonja Knežević ili Hana Jovčić, zavisno od izvođenja) i u kombinaciji slabog svjetla, snažne muzike ostavlja sasvim dobar utisak (a prenijeti Grčki hor iz tragedija nije jednostavno te čestitam režiseru). U prethodnom radu sam pomenuo da se nadam da će me ova predstava dovesti do katarze i ona je to svakako uspjela, zahvaljujući i literarnom predlošku i režiseru i glumcima, predstava vas nikako ne ostavlja ravnodušnog, nezadovoljnog ili tužnog. Ona podstiče na razmišljanje o mnogo čemu (što će naravno varirati od osobe do osobe, i to je dobro) te mogu reći da je efektna u svakom pogledu. Preporučujem svakom ljubitelju pozorišta i grčkih drama.